zaterdag 16 augustus 2014

Vredesconcert ‘De soldaten worden troubadours’ – Sint-Niklaaskerk (Gent) – 09.08.2014

 

zaterdag 16 augustus 2014 9u00 | Frank Bombeke (tekst), Arnold Van Herreweghe (beeld) | reageer
Trefwoorden: , , , .
  
Voor het derde jaar op rij ving de jaarlijkse Hiroshima-Nagasaki herdenking, in een organisatie van Vredesoverleg Gent, aan met een (gratis) vredesconcert in de Gentse Sint-Niklaaskerk. Op zaterdag 9 augustus 2014 bracht De 2de Adem, kamerkoor voor hedendaagse muziek, onder leiding van Maarten Van Ingelgem voor een volle kerk het concert ‘Les soldats seront troubadours’ (de soldaten worden troubadours). Gentblogt was erbij. De muziek kunnen wij u niet laten horen, maar in woord en beeld willen we toch wat van de ingetogen sfeer in die prachtlocatie in de Gentse binnenstad overbrengen.

Naar aanleiding van de herdenking van de start van de Eerste Wereldoorlog die 100 jaar geleden, selecteerde De 2de Adem voor dit vredesconcert muziek rond verschillende gewapende conflicten uit de voorbije 100 jaar: de twee Wereldoorlogen, de Koude Oorlog, de oorlog in Irak en het Palestijns-Israëlisch conflict.
De titel voor dit programma ontleende De 2de Adem aan een lied van de Canadese singer-songwriter en dichter Raymond Lévesque, dat hij schreef naar aanleiding van de oorlog in Algerije. Quand les hommes vivront d’amour / Ce sera la paix sur la Terre / Les soldats seront troubadours (Als de mensen leven van de liefde / Dan zal er vrede op Aarde zijn / Dan worden de soldaten troubadours).

Troubadours van de vrede, elk op hun manier, waren de tekstschrijvers en componisten van de stukken én de uitvoerders die in het veertig minuten durend concert aan bod kwamen. Het zal zeker blijven hangen bij het gemengd publiek van vredesactivisten, fans van De 2de Adem, muziekliefhebbers, toeristen en toevallige passanten.

Jean-Pierre De Vent opende met de trompetsolo “The Last Post”, traditioneel gespeeld als laatste eer voor gesneuvelde Britse en geallieerde soldaten, het deel gewijd aan WO I. De overtuigde pacifist Benjamin Britten (1913-1976) componeerde met War Requiem, opus 99 (1962) een niet-kerkelijk requiem opgedragen aan vier oorlogsslachtoffers. En zo luidt het in “Requiem Aeternam” Heer geef hen de eeuwige rust / laat het licht voor altijd op hen schijnen. Men zal u loven God, in Zion: en men zal u eren in Jerusalem; hoor mijn gebed, alle lichamen zullen tot U komen.

Met de naderende oorlog voor ogen schreef Maurice Ravel (1875-1937) tekst én muziek van “Trois beaux oiseaux du Paradis” uit Trois Chansons (1914). Pieter Van Ingelgem op orgel en de Japanse sopraansolo Kyoko Ishida (in het zwart) als verteller op het doksaal, Jean-Pierre De Vent op trompet en Lisa Couck op buisklokken en natuurlijk De 2de Adem (in zwart en wit) vulden de kerk met drie mooie paradijsvogels in de kleuren van de Franse driekleur (mooier dan hemelsblauw, wit als sneeuw, een karmozijnroden hart). Om dan te besluiten met Mijn vriend is naar de oorlog. Ik voel mijn hart verkillen. Breng het ook hier.

In 1941 schreef de Franse componist Olivier Messiaen (1908-1992) in Duitse krijgsgevangenschap tijdens WO II (1939/40 – 1945) zijn beroemd geworden Quatuor pour la fin du temps (1941). Een aantal delen zijn bewerkingen van composities die hij in vredestijd schreef, zo ook “Louange à l’Eternité de Jésus” (Ode aan de oneindigheid van Jezus). De eeuwigheidsgedachte krijgt door de koorademhaling en de langzaam pulserende begeleiding door de orgelpartij een extra dimensie. Infiniment lent, extatique (oneindig langzaam, extatisch) zoals Messiaen boven de partituur als karakteraanduiding schreef. En zo was het ook.

Met Blut ist durch die Strassen geflossen’ (1972) brengen de Duitsers Günter Kunert (tekst) en Kurt Schwaen (muziek – 1909-2007) de Koude Oorlog (1945 – 1991)in herinnering. Je strijdt niet zoals zij voor een vreemde welvaart, jij bent in de stad groot en grijs en goed.

Lettre à une mère (2006) van de Amerikaanse componist Timothy Brown (° 1965) verwijst naar de brief die de familie van een gesneuvelde USA-soldaat ontvangt. De Frans-Canadese Martine Ardiles schreef dit gedicht als aanklacht over de oorlog in Irak (2003-2011). Dezelfde president George Bush die de oorlog opstartte, zal ook de brief met het overlijdensbericht (moeten) ondertekenen. Hij heeft de zachte blik van goede mensen. Ik kan u dit verzekeren, want ik ben het die hem gedood heeft. Cynischer kan het eigenlijk niet.

En om de actualiteit met het Palestijns-Israëlisch conflict (1948 – ….) helemaal tot in de concertzaal te brengen, vertolkte De 2de Adem Trouble (2011), een eigen compositie van hun dirigent. Maarten Van Ingelgem (° 1976) schreef dit voor een concert bij de opening van de fototentoonstelling ‘Ground’ van Bruno Stevens in de Gentse Sint-Pietersabdij. ‘Ground’ wordt het magnum opus over het conflict van de eeuw genoemd. Het is een fotoreeks waarin de fotograaf de oogst presenteert van tien jaar fotograferen in Israël en Palestina.

 De tekst is van de schrijfster-activiste Arundhati Roy die in 2004 de Sydney Peace Prize toegekend kreeg vanwege de geweldloosheid van haar activisme. Met deze boodschap én oproep tot politieke actie besloot dit beklijvende vredesconcert. Het probleem is dat /eens je het gezien hebt, / je het niet kan ‘wegzien’. / En eens je het gezien hebt, /wordt zwijgen en niets zeggen / even politieke actie als spreken.

http://vredesoverleggent.org/
http://www.de2deadem.info/
https://www.facebook.com/kyoko.ishida.948

donderdag 14 augustus 2014

Hiroshima-Nagasaki herdenking op Gras- en Korenlei – 9 augustus 2014

 

donderdag 14 augustus 2014 11u43 | Frank Bombeke (tekst), Arnold Van Herreweghe (beeld) | 3 reacties
Trefwoorden: , , .
“ ’t Zijn harde tijden, als d’ oorlog woedt in ’t land”, zo citeerde mijn grootvader uit een gedicht over de waan van de oorlog. Het is niet vanzelfsprekend om 69 jaar na datum de slachtoffers van de nucleaire bombardementen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki te gedenken, zeker niet nu de oorlog volop woedt. Strikt genomen niet in eigen land, maar toch aan de Europese grenzen (Oekraïne/Rusland) en alleszins binnen het bereik van de sociale media (Syrië/Irak, Palestina-Israël) en in de harten van de mens. Het doet pijn om uitgerekend 100 jaar na het uitbreken van WO I geconfronteerd te worden met (opnieuw) de onmacht van de wereldgemeenschap om aan die ‘mediagenieke’ conflicten én de andere conflicten die nu even onder de radar blijven, een eind te maken.

De jaarlijkse Hiroshima-Nagasakiherdenking in de Gentse binnenstad is een initiatief van Vredesoverleg Gent om de honderdduizenden slachtoffers van de kernwapens te gedenken én te streven naar algemene nucleaire ontwapening.

 Na het vredesconcert met De 2de Adem in de Sint-Niklaaskerk werd de herdenking verder gezet met veel én aandachtig volk aan de Gras- en Korenlei aan de Sint-Michielshelling, twee korte toespraken en de tewaterlating van lampionnen op het water van de Leie om de doden te herdenken.

Namens het Gents stadsbestuur dankte schepen en waarnemend burgemeester Elke Decruynaere het Vredesoverleg Gent om de aandacht te blijven vestigen op de nucleaire gruwel (kernenergie, kernafval, kernwapens, kernrampen) en de impact ervan op toekomstige generaties. Elke Decruynaere bekeek deze herdenking door de ogen van een kind. In al hun onschuld en kwetsbaarheid staan kinderen symbool voor de waanzin van de oorlog die iedereen en alles treft. Zowel militaire als burgerlijke doelwitten, zowel moeders, vaders, zonen en dochters. En eens moet je dat oorlogsverhaal, soms gedwongen door de onvermijdbare actualiteit zoals nu in Gaza, toch aan je kinderen vertellen. Omdat je hoopt dat door niet te vergeten, de geschiedenis zich niet zal herhalen.

Elke Decruynaere wil de kernwapens de wereld uit. Want hun dreiging blijft. In plaats van te investeren in steeds dodelijker technologie moeten we juist investeren in diplomatie en overleg.

 De wereld staat opnieuw in brand. We slagen er als mensheid niet in om genocides voor te zijn, militair opbod te ontkrachten. En ze verwees naar Abdullah, een jongetje (uit België?) op het Tv-nieuws van die dag, dat later geen kapper of brandweer man wilde worden, maar de keuze had tussen jihadstrijder of martelaar bij een aanslag.

 Tot slot deed schepen Decruynaere een dubbele oproep. Laat deze bijeenkomst niet louter een herdenking maar ook een actie zijn, een krachtige oproep om kernwapens de wereld uit te bannen. En laat kinderen nog kind zijn. Laat ouders niet vrezen voor het leven van hun dochter, van hun zonen.
Pieter Teirlinck wees er namens Vredesoverleg Gent op dat er nog steeds 16.000 kernwapens zijn op de wereld. Daarvan liggen er 20 Amerikaanse kernwapens in België, elk 10 maal krachtiger dan de bom op Hiroshima. Nochtans ondertekende ook België 44 jaar geleden het zogenaamde non-proliferatieverdag (niet-verspreidingsverdrag) waarin de kernwapenstaten beloofden te ontwapenen, en de niet-kernwapenstaten in ruil beloofden zich geen kernwapens aan te schaffen.

 Verder moesten er volgens dit verdrag onderhandelingen beginnen, die moeten leiden tot een verbod op kernwapens. België is in deze niet de flinkste van de klas, toont geen initiatief of werkt ronduit tegen. Het schendt bovendien het artikel 2 van het verdrag dat de opslag van kernwapens in een niet-kernwapenstaat als België verbiedt. En als klap op de vuurpijl bereidt België de aankoop ter waarde van 6 miljard euro voor van nieuwe gevechtsvliegtuigen F35 die de gemoderniseerde kernbommen moeten ‘afleveren’.

België kan op de nieuwe herzieningsconferentie in 2015 over kernwapens in New York geen schitterend palmares voorleggen. Dan scoorden landen als bijvoorbeeld Oostenrijk en de Marshalleilanden beter. Pieter Teirlinck deed een oproep tot de aanwezige gemeenteraadsleden en parlementsleden (wij zagen er van sp.a, CD&V en Groen – sorry voor de anderen die we in het talrijke publiek niet onmiddellijk opmerkten) om ervoor te zorgen dat de toekomstige federale regering zich engageert om het starten van een kernwapenconventie mogelijk te maken. Ook moet de nieuwe regering met de Verenigde Staten afspraken maken om zo snel mogelijk hun kernwapens terug te trekken uit ons land. Pieter Teirlinck riep het brede middenveld op om nee te zeggen tegen de mogelijke aankoop van de nieuwe F35-vliegtuigen.

Na de toespraken lieten de aanwezigen 69 lampionnen (1 voor elk jaar sinds de kernbommen op Japan) te water om naar Oosterse gewoonte de doden van Hiroshima en Nagasaki en bij uitbreiding alle oorlogsslachtoffers te gedenken. De ingetogen ceremonie werd van op de houten gondel van Viadagio vzw van Ip Man muzikaal begeleid door de Japanse sopraan Kyoko Ishida en de harpiste Lakhsmi Mathieu. Heel toepasselijk hoorden we van Lakhsmi het lied Twee Koningskinderen “Het waren twee koningskinderen, zij hadden malkander zo lief. Zij konden bijeen niet komen, het water was veel te diep.”

http://vredesoverleggent.org/
http://www.de2deadem.info/
https://www.facebook.com/kyoko.ishida.948
http://www.lakshmi.be/
http://www.viadagio.be/

Dit artikel werd eerst gepubliceerd op Gentblogt op 14.08.2014

vrijdag 8 augustus 2014

Hiroshima-Nagasaki Vredesconcert in de Sint-Niklaaskerk

 

Op zaterdag 9 augustus 2014 om 21u kan u genieten van een (gratis) Vredesconcert in de Sint-Niklaaskerk, het culturele luik van de jaarlijkse Hiroshima-Nagasaki-herdenking, in een organisatie van Vredesoverleg Gent.

De 2de Adem, kamerkoor voor hedendaagse muziek o.l.v. Maarten Van Ingelgem, tekent voor de tweede maal present voor een Hiroshima-Nagasaki Vredesconcert. Vorig jaar brachten ze voor een volledig gevulde Sint-Niklaaskerk een zeer geslaagd en gewaardeerd concert. Dit jaar brengt De 2de Adem een selectie uit hun nieuw programma Les soldats seront troubadours (De soldaten worden troubadours), gecreëerd naar aanleiding van 100 jaar Eerste Wereldoorlog.
Gentblogt ging tijdens de Gentse Feesten voor u al op muzikale verkenning. Op dinsdag 22 juli 2014 om 22 u.(!) liep de Sint-Pieterskerk goed vol voor het concert Les soldats seront troubadours, een initiatief van de Stuurgroep Van Peteghem-orgel van de Onze-Lieve-Vrouw-Sint-Pieterskerk Gent. De 2de Adem en de bekende Vlaamse organist en improvisator Kristiaan Van Ingelgem (vader van de dirigent) selecteerden muziek rond tien oorlogen, van bij de Romeinen, over Jeanne d’Arc, de beide wereldoorlogen tot de oorlog in Irak en het aanslepende Palestijns-Israëlisch conflict.

 Het koor trad op in wisselende opstellingen, op het doksaal, vooraan en achteraan in de kerk en in verschillende samenstellingen met orgel en met koorleden-muzikanten. Een degelijk uitgewerkte brochure met tekst, vertaling en context van de liederen ondersteunde de uitvoering. De programmabrochure is een hebbeding, het concert zelf één dat je ‘bijgewoond moet hebben’.

In een niet-chronologische volgorde passeerden 10 stukken de revue. Op het Vredesconcert van aanstaande zaterdag 9 augustus zal u hieruit een selectie van 4 stukken ten gehore krijgen. “Requiem Aeternam” uit War Requiem (1962) van Benjamin Britten, “Trois Beaux Oiseaux du Paradis” uit Trois Chansons (1914) van Maurice Ravel en de Last Post verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog. De Koude Oorlog (1945-1991) komt aan bod in “Blut ist durch die Strassen geflossen” uit In den stolzen Städten (1972) van de Duitse componist Kurt Schwaen. Dirigent Maarten Van Ingelgem componeerde zelf Trouble (2011) over het Palestijns-Israëlisch conflict (1948-….). En u zult ook Lettre à une mère (2006) van de Amerikaanse componist Timothy Brown horen.

Op dit vredesconcert mag u extra’s verwachten vanwege de organist Pieter Van Ingelgem (broer van) en de Japanse sopraan Kyoko Ishida die er vorig jaar ook bij was.

 Aansluitend op het concert zijn er aan de Korenlei rond 21.50 u. korte toespraken door Pieter Teirlinck namens Vredesoverleg Gent en door waarnemend burgemeester Elke Decruynaere namens het Gentse stadsbestuur. Daarna laten de aanwezigen drijvende lampions te water op de Leie om de slachtoffers van de nucleaire aanvallen op Hiroshima en Nagasaki in 1945 te herdenken. Lakshmi (harp) en Kyoko Ishida (zang) staan in de authentieke houten boot van Viadagio vzw van Ip Man in voor de muzikale omlijsting van dit tweede luik van de herdenking.

Dit artikel werd eerst gepubliceerd in Gentblogt op 08.08.2014