In september 2008 opent STAM, het Stadsmuseum Gent, de deuren. Het STAM biedt een helder overzicht van het Gentse verleden én inzicht in de hedendaagse stad met blik op de toekomst.
Het voorontwerp werd op dinsdag 25 oktober 2005 voorgesteld, in aanwezigheid van Minister van Cultuur Bert Anciaux (spirit) en zowat iedereen die in Gent bezig is met musea en erfgoed.
De Bijlokesite, een cultuurhaven aan de Leie
Het STAM ligt op de historische Bijlokesite, een groene oase vlakbij het Gentse stadscentrum.
De stad Gent trekt voor de Bijlokesite volop de kaart van kunst en cultuur. Zeven eeuwen lang stond ziekenzorg centraal op de Bijloke. Een kwarteeuw geleden kwam hier een eind aan. Deze historische plek moet dé “volwaardige cultuurhaven aan de oevers van de Leie” worden, aldus cultuurschepen Sas van Rouveroij (VLD).
Op de Bijlokesite heeft de Hogeschool Gent zijn centrale administratie, de Academie en een deel van het Conservatorium gehuisvest in het voormalig Burgerlijk Hospitaal. De Hogeschool Gent plant een nieuwbouw waar de kunstrichtingen worden samengebracht
Tal van culturele organisaties als Concertzaal de Bijloke Gent, Kunstwerk(t), IBK (Initiatief Beeldende Kunst), IAK (Initiatief Audiovisuele Kunst), Mediadesk België Vlaamse Gemeenschap, Circusvlo, Gent Cultuurstad (Erfgoedcel Gent), de Operastudio Vlaanderen, VLAMO (Vlaamse amateurmuziek-organisatie), het Reproductiefonds Vlaamse Musea en de koepelorganisatie Vlaamsekunstcollectie hebben er hun thuishaven gevonden.
De vier concertlocaties van de Bijloke Concertzaal worden beter geïntegreerd: de 13de-eeuwse concertzaal, het 16de-eeuwse Craeckhuys, de 19de-eeuwse bibliotheek en het auditorium van het anatomisch instituut. In oktober 2006 zullen de gerestaureerde concertlocaties samen plaats bieden aan ruim 2.000 mensen.
'Dergelijke cluster van vier zalen is uniek in Europa', legt cultuurschepen Van Rouveroij uit. 'Muziek uit een bepaalde periode kan hier ook gebracht worden in een gebouw uit diezelfde periode. Dat kunnen eigentijdse zalen zoals het Brugse Concertgebouw of deSingel in Antwerpen niet bieden. En op die manier wordt ook een uniek stukje historisch patrimonium bewaard.'
De Bijlokesite lijkt nu wel één groot bouwwerf. Tegen 2008 zou alles rond zijn. Het Muziek Lod en Les Ballets C de la B moeten er dan hun repetitieruimtes kunnen betrekken. Ook Blue Note en het Festival van Vlaanderen zullen er terecht kunnen voor hun festivals. En dan moet ook het stadsmuseum STAM operationeel zijn.
De heraanleg van de tuinen wordt een extra bindend element tussen de diverse initiatieven
Met MAS en STAM waait een frisse wind door de erfgoedsector
Dé blikvanger van de Bijlokesite wordt onbetwist het nieuwe stadsmuseum STAM. Minister Anciaux stak bij de voorstelling van het voorontwerp zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken. Hij stond als minister van Cultuur in de vorige legislatuur aan de wieg van dit project, dat samen met het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen op de rails werd gezet. Hij is er vast van overtuigd dat “dit alles beslist een cruciale bijdrage zal leveren aan de uitbouw van de erfgoedsector tot een effectief volwaardige partner in de Vlaamse culturele wereld”.
De discussies binnen de Gentse erfgoedsector (met de nota “Synergie 2000”) lagen aan de basis van het nieuwe erfgoedbeleid. Mede onder impuls van het werkveld kon Anciaux “cultureel erfgoed” als autonoom beleidsdomein op de kaart zetten.
Met het Erfgoeddecreet van mei 2004 werd het erfgoedveld grondig hertekend. “De haast exclusieve focus op behoud en beheer, op het materiële welzijn van historische gebouwen en artefacten verdween omdat veel meer nadruk wordt gelegd op de maatschappelijke betekenis en relevantie van dit ontzagwekkend patrimonium”. In de media was hier nauwelijks aandacht voor, in tegenstelling tot de enorme (media)belangstelling voor het Kunstendecreet dat overigens pas op 1 januari 2006 in werking treedt. Anciaux riep de professionele spelers uitdrukkelijk op zich bij de verbreding van het erfgoedveld, met inbegrip van de brede sector van de volkscultuur, niet op te sluiten in een ivoren toren, maar integendeel in de voorlinie te staan.
“De verdere uitbouw van het geïntegreerd en integraal erfgoedbeleid is een belangrijke uitdaging voor deze bestuursperiode”, aldus Anciaux. STAM en MAS krijgen van de cultuurminister de opdracht mee om dé ambassadeurs te zijn voor de frisse wind die thans door de erfgoedsector waait.
Het concept: Gent - stedelijkheid - synergie
Het topstuk en vertrekpunt van het museum blijft Gent. Het STAM wordt het instrument om de stad te ‘lezen’, om oude stadsweefsels weer zichtbaar te maken en om krijtlijnen voor toekomstige ontwikkelingen te ontdekken. Het STAM wordt geen stoffig museum of een geschiedenisboek aan de muur, maar een handleiding om vertrekkend van Gent “de stad” te leren kennen. Gent is een stad is met vele gezichten. Gent kan dan ook het algemene verhaal van stedelijkheid vertellen. Zo verduidelijken de projectleiders Hendrik Defoort en Christine De Weerdt
Het STAM is een medespeler in het erfgoedveld, aanvullend op de expertises die in archieven en musea aanwezig zijn. Het STAM wekt enthousiasme op voor de stad en heeft een belangrijke doorverwijsfunctie. De natuurlijke partners zijn De Zwarte Doos (archeologie en stadsarchief), het MIAT en het Huis van Alijn, de Sint-Pietersabdij, de dienst Monumentenzorg en de dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning.
STAM is mee met de tijd en toekomstgericht
Het STAM werpt eveneens een blik op de toekomst. De hedendaagse stad is voortdurend in verandering, stadsvernieuwing is een continu proces. Bepaalde openbare werken, stedenbouwkundige en/of architecturale projecten worden in het STAM voorgesteld en in een bredere context geplaatst.
Er komen ook tijdelijke tentoonstellingen. Een eerste is al voorzien voor september 2006: ‘Van Gent Morgen tot Gent Nu. 35 jaar stedenbouw en ruimtelijke planning’. Sinds de internationale stedenbouwkundige wedstrijd ‘Gent Morgen’ uit 1971 werden verschillende plannen gemaakt. De tentoonstelling toetst die plannen aan de evolutie van de stad.
Het STAM: infrastructuur en invulling
Het STAM bestaat uit drie grote delen: de abdij, het klooster en een nieuwbouw. De drie delen worden inhoudelijk complementair ingevuld. De Gentse stadsarchitect Koen Van Nieuwenhuyse ontwierp het nieuwe toegangsgebouw. Hij tekende ook voor de omvorming van het EGW-gebouw tot Stadsbibliotheek en het voormalige Casino tot het SMAK.
Steun van Vlaamse Gemeenschap, Provincie en Stad
De stad Gent is de bouwheer. De totale kostprijs van STAM bedraagt 12, 6 miljoen euro. De Vlaamse Gemeenschap komt met 8, 6 miljoen over de brug. De Provincie Oost-Vlaanderen met 1,9 miljoen euro en de Stad Gent met 2 miljoen euro.
STAM biedt ruimte voor stadsklassen
Museumbezoekers kunnen na een bezoek aan het STAM de zéér nabije stad intrekken om op ontdekkingstocht te gaan. Thematische stadswandelingen kunnen vertrekken aan het STAM.
Het spreekt vanzelf dat aan de Bijloke moet voorzien worden in parkeerplaatsen voor toeristenbussen, en diverse pendelmogelijkheden te land en te water.
Het STAM wordt zeker ook de uitvalsbasis voor stadsklassen in Gent. Stadsklassen zijn een stedelijke variant van de bos- , heide- en zeeklassen, al jaren een beproefd recept voor ervaringsgericht leren.
Na een introductie tot de stad en haar geschiedenis kunnen de kinderen en jongeren zich enkele dagen onderdompelen in het stadsleven. Zij leren monumenten en musea kennen, maar bezoeken ook diverse stadsdiensten en privé-bedrijven. Ze ervaren dan hoe een stad functioneert (mobiliteit, milieu, stedenbouw, haven). De jongeren logeren in Gent en kunnen ‘s avonds deze stad van kennis en cultuur smaken (concert, theater, film). Als afsluiting maken de deelnemers aan de stadsklas een eigen ‘stadsmonitor’’ (teksten, beelden, geluidsfragmenten …) die zij presenteren in het STAM.
Hoge verwachtingen voor het STAM
Bij de voorstelling van het voorontwerp formuleerde de Gentse cultuurschepen Van Rouveroij kort maar krachtig wat voor hem de missie van het STAM is “ Het STAM moet enthousiasme opwekken voor de stad in het algemeen en Gent in het bijzonder. Het mag geen museum zijn voor specialisten, maar voor iedereen.”
Minister van Cultuur Bert Anciaux trok de horizont wat verder open. Er zijn in Europa talloze steden met 230.000 inwoners, maar slechts enkele hebben de rijkdom en diversiteit van Gent. De aanwezigheid van de Universiteit en de Hogescholen zijn een unieke troef. Cultuurminister Anciaux gelooft dat het STAM een perfect medium kan zijn om heel wat cultureel kapitaal dat daar wordt opgebouwd, ook maatschappelijk te valoriseren.
Het STAM zal zeker en vast “een plek creëren waar de aangehaalde rijkdom en diversiteit van Gent en de talloze erfgoedcollecties die hier beheerd worden, zullen getoond worden voor velen. Alle belangrijke accenten voor het geïntegreerd en integraal erfgoedbeleid zijn hier aanwezig: vorming en deskundigheid, samenwerking en participatie, en ons eigen Vlaams erfgoed”.
Meer informatie? Bezoek de webstek http://www.stamgent.be om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen van het STAM
Geen opmerkingen:
Een reactie posten