It's a free world

Wouter Van Bellingen kwam onder de indruk van de nieuwe film van Ken Loach en publiceerde er volgend opiniestuk 'It's a Free World...' Op naar een écht vrije wereld!' over in De Morgen 17.01.2008. Wouter Van Bellingen is nationaal secretaris van Spirit en schepen van Jeugd, Internationale Samenwerking en Burgerzaken in Sint-Niklaas.



"Vorige week was ik aanwezig op de avant-première van de nieuwste film van Ken Loach: It's a Free World... Op zich geen opzienbarend feit, ware het niet dat die voorstelling werd georganiseerd door de Britse ambassade. En deze Britse regisseur al meer dan dertig jaar bekend is als criticaster van het Britse politieke en sociale systeem door films zoals onder meer Kes en Looks and smiles.

Kun je je voorstellen dat de Belgische ambassadeur in Litouwen de reeks Matroesjka's vertoont aan de collega's? Ik niet.

It's a Free World... (let op het beletselteken) vertelt het verhaal van een alleenstaande moeder die een rekruteringsbedrijf opstart en er niet voor terugdeinst de Oost-Europese werknemers en illegale migranten uit te buiten. De film is een aanklacht tegen het politieke wanbeleid en de onwil om de problemen van verdeeldheid en ongelijkheid binnen de Britse maatschappij aan te pakken. Tijdens de nabespreking van It's a Free World... klonk er scherpe kritiek tegen de ongebreidelde economische migratie en mensenhandel.

Halt aan wantoestanden

Ik moet zeggen: de film was er pal op en heeft me een aantal slapeloze nachten bezorgd. Er restte me één troost: de situatie speelde zich niet af in ons land maar in Groot-Brittannië, dat zijn economie na de desastreuze conservatieve jaren van Thatcher en Major enkel nog draaiende kon houden met een uitgekleed sociaalzekerheidsstelsel, met de broodnodige Oost-Europese werknemers en illegale migranten.

Mijn geruststelling was evenwel van korte duur. De oranje-blauwe onderhandelaars hebben op een 'blauwe' maandag ook al een voorstel van economische migratie op papier gezet. Niet dat ik op zich tegen economische migratie ben. Alleen moet die niet ingegeven zijn door een puur economisch winstbejag. (Wat denkt trouwens het ACV over dat virtuele akkoord?) Economische migratie dient voor mij om de informele en illegale arbeidsmarkt onder controle te houden en zo te voorkomen dat er een duale arbeidsmarkt en een duale samenleving ontstaan met rechthebbenden aan de ene kant en rechtlozen aan de andere. Het is met andere woorden een zoektocht naar een systeem om de aantrekkingskracht die de informele arbeidsmarkt uitoefent meer te beheersen en op die manier ook een aantal sociaaleconomische basisrechten toe te kennen aan migranten die hoofdzakelijk uit economische motieven in België verblijven. Daartoe moeten we - in een Europese context - de huidige wantoestanden die zich nu vaak voordoen een halt toeroepen.

En-en-verhaal

Het kernwoord voor succes is circulaire migratie. In zo'n systeem moeten potentiële migranten de kans krijgen om in een opleidingscentrum, dicht bij de deur, een korte opleiding te volgen. Na een bepaalde periode van tewerkstelling binnen de EU kan de arbeidsmigrant, vanuit het opleidingscentrum, een gegarandeerde begeleiding krijgen voor een reïntegratie in de arbeidsmarkt van het land van herkomst. Bovendien zou zo'n migrant na het tweemaal doorlopen van die cyclus een permanente arbeidsvergunning kunnen krijgen. En door middel van quota kan er uitdrukkelijk voor gezorgd worden dat de braindrain in de herkomstlanden vermeden wordt.

Maar door voorstander te zijn van een duurzame, economische migratie is het niet bedoeling de huidige werklozen in de kou laten staan. Integendeel ook in eigen land moet het evenwicht bewaard blijven. Economische migratie mag ons dus niet van onze plicht ontslaan om werklozen hier aan werk te helpen. Er moet werk gemaakt worden van een activerend werkloosheidsbeleid, een overheveling van het werkgelegenheidsbeleid naar de gewesten, bijzondere aandacht voor kansengroepen en ten slotte een verdere verlaging van de lasten op arbeid, in het bijzonder op laagste lonen en 50-plussers.

Dat is een en-en-verhaal. Want vanuit economisch perspectief hebben we mensen van buiten Europa gewoon nodig om onze sociale zekerheid overeind te houden. Het is al vaker gezegd maar het blijft wel een feit: door de alsmaar toenemende vergrijzing dreigt dat systeem immers onbetaalbaar te worden.

Economische migratie is met andere woorden geen louter economisch verhaal. Het is ook een sociaal verhaal. Daarom moeten er niet alleen nieuwe migranten aangetrokken worden vanuit economische overwegingen, maar ook de mensen die hier al jaren leven, die goed ingeburgerd zijn en de taal spreken, moeten naar analogie van onze buurlanden Nederland en Duitsland de nodige papieren krijgen, zodat zij ook op een wettelijke manier en voor een redelijk loon kunnen werken. Mensen willen helemaal niet afhankelijk zijn van deze of gene instantie. Ze willen aan de slag. Die boodschap hoor ik steeds weer opnieuw.

Ik hoop dat ook in de dromen van de toekomstige onderhandelaars iedereen het recht heeft om in een échte Free World een duurzaam leven uit te bouwen. Of zoals een personage in de film het verwoordt: elk kind is gelijkwaardig en het heeft recht op evenveel kansen. Ongeacht zijn afkomst, geslacht of ras. Het is aan ons, politici, om hen die kansen te geven.

It's a Free World... van Ken Loach speelt sinds deze week in de bioscoop

Wouter Van Bellingen is nationaal secretaris van Spirit en schepen van Jeugd, Internationale Samenwerking en Burgerzaken in Sint-Niklaas."

- Ken Loach (WikipediaNederlands en Wikipedia Engels)
- Recensie en commentaar over de film op Gent Blogt It's a free world